Stos świętych ksiąg

28.02.2010

Z pojęciem religii większości ludzi kojarzy się pojęcie świętej księgi. Cóż to takiego? Jest to księga, zbiór pism, która przez wyznawców danej religii jest uznawana za źródło prawdy religijnej, przepisów dotyczących jej przestrzegania itd. Jest pisana przez proroków danej religii lub ich uczniów, często też jest uznawane, że została im podyktowana bezpośrednio przez istotę boską.

Wielkie religie światowe prawie wszystkie posiadają takie święte księgi. Jedynie buddyzm się od nich odróżnia, ponieważ jego święta księga, aczkolwiek tak nazywana, nie jest otaczana takim kultem , jakim swoje święte księgi darzą inne religie. Przez długi czas buddyjskie prawdy były przekazywane ustnie, nie było spisanej księgi praw, a nastąpiło to dopiero około 486 roku p.n.e. na soborze buddyjskim, kiedy to zebrano te ustne przekazy zapamiętane przez uczniów Buddy. Tipitaka, bo tak brzmi jej nazwa, nie pretenduje więc do bycia księgą napisaną przez, czy pod wpływem istoty boskiej, jest po prostu zbiorem nauk Buddy. Oprócz niej do świętych tekstów zalicza się również wiele innych tekstów, takich jak komentarze czy żywoty Buddy. W buddyzmie tybetańskim zaś wszystkie teksty, które zawierają odniesienia do Buddy są uznawane za święte. Jednym z bardziej znanych tekstów stworzonych przez Tybetańczyków jest bar-do t'os-grol - (tzw. Tybetańska Księga Zmarłych) - święta księga buddyzmu tybetańskiego odkryta w XIV wieku - zbiór rytuałów, które się sprawuje nad umierającym autorstwa Padmasambhawy, który zaszczepił buddyzm w Tybecie.

Islam, judaizm i chrześcijaństwo mają swoje święte księgi. Świętą księgą islamu jest Koran. Wyznawcy tej religii twierdzą, że został on podyktowany prorokowi Mahometowi przez archanioła Gabriela posłanego przez Boga.  Ostateczna redakcja Koranu dokonała się po śmierci Mahometa, kiedy spisano i ostatecznie ustalono brzmienie tekstów ułożonych w 114 sur. Muzułmanie tak bardzo wierzą, że Koran przedstawia dokładnie słowo w słowo przesłanie Boga, że często niechętnie patrzą nawet na tłumaczenia Koranu z języka arabskiego. Judaizm uznaje świętość Tory, czyli Pięcioksięgu Mojżeszowego, którą wedle przekonań religijnych Żydzi dostali od samego Boga pod górą Synaj podczas ucieczki z Egiptu. Tora zawiera wszystkie wskazówki prawa niezbędne do wypełnienia Przymierza Izraela z Bogiem. Pozostałe księgi, takie jak Jozuego, Sędziów, proroków większych i mniejszych mają również wysoką rangę, jako że Żydzi uznają, że dobre zrozumienie Tory wymaga komentarzy, przypowieści i przykładów z historii Izraela, które te księgi zapewniają. Bardzo ważnym odniesieniem jest też Talmud, stanowiący pewnego rodzaju komentarz do Tory. Chrześcijaństwo uznaje świętość Starego Testamentu, ale występują tutaj znaczące różnice między protestantami, katolikami i prawosławiem, dotyczące ilości ksiąg. Ostateczny, obowiązujący dla katolicyzmu kanon ogłosił dopiero Sobór Trydencki w 1546 r,  przyjmując za natchnione niektóre z odrzuconych przez rabinów księgi, natomiast  Marcin Luter opowiedział się za przyjęciem kanonu hebrajskiego, podobnie jak część teologów prawosławnych.  Natomiast Kościoły ormiański, koptyjski, syryjski i etiopski uznają kanon przyjęty przez katolicyzm rozszerzając go ponadto o kilka ksiąg apokryficznych. Poza Starym Testamentem chrześcijaństwo uznaje świętość Nowego Testamentu, czyli zbioru czterech Ewangelii, Dziejów Apostolskich, Listów Pawła, Jakuba, Piotra, Jana i Judy oraz Apokalipsy, zredagowanych ostatecznie w I i II w. Tutaj też nie obeszło się bez wątpliwości, które wyrażał głównie Marcin Luter,  względem Listu do Hebrajczyków, Listów Jakuba i Judy oraz Apokalipsy.

Kiedyś już pisałam, że Bóg jest jeden i niezależnie od tego jak do niego wołamy to i tak jest ta sama „osoba”. W związku z tym twierdzę, że jeśli te święte księgi pochodzą od Boga, to wszystkie pochodzą od jednego Boga. I tu zaczyna się pod górę. Wszystkie te wątpliwości dotyczące tego, co jest świętą księgą , a co nie jest, wywołują wątpliwości we mnie i zmuszają mnie do myślenia.  Po pierwsze: dlaczego ludzie mają decydować o tym, że księga należy do świętych lub też nie? 1546, tysiąc pięćset lat po życiu i śmierci tego, kogo uważają za proroka, a tysiące po tym kiedy powstawały te księgi (Xwiek p.n.e. - najstarsze części Starego Testamentu), nagle grupa ludzi nazywających się chrześcijanami - katolikami siada i stwierdza, że te księgi uznajemy za święte, a te już nie. Każdy inny odłam chrześcijaństwa ma swoje własne wątpliwości i jedne księgi uznaje, a inne nie. Można byłoby powiedzieć, że skoro takie decyzje są podejmowane na szczeblu „ludzkim” to gdzieś tu zatraca się cała wiara w świętość tych pozostałych ksiąg. Po drugie: jakoś wciąż nie mogę zapomnieć, czy też pominąć faktu, że święte księgi były jednak spisywane przez ludzi. Oczywiście jak pisałam wcześniej, twierdzi się, że zostały one w pewnej części, lub całości, podyktowane przez Boga, w innych zaś przypadkach jest to wynik objawienia, którego doznawali prorocy. Najważniejszy tekst objawiony judaizmu, Pięcioksiąg Mojżeszowy,  spisany został przez Mojżesza na polecenie Boga. Nigdy nie dowiemy się, ile Mojżesz zapomniał, co niechcący zmienił, co dodał, bo wydało mu się słuszne, był przecież mimo wszystko tylko człowiekiem. Jeśli chodzi o proroków, to nie wątpię, że to co im się objawiało próbowali zapisać jak najbardziej dokładnie, ale nie oszukujmy się, wizje dlatego zwą się wizjami, że nie są najczęściej wielce uporządkowane, chronologiczne, jasne i proste. Powiedziałabym raczej, że ze słowem „wizja” najbardziej kojarzą mi się filmy Davida Lyncha. Rozwiążcie zagadkę Mulholland Drive, a potem możemy pogadać o interpretacji Apokalipsy, będzie to mniej więcej tej sam poziom jasności treści. Żeby nie było wątpliwości- uwielbiam Davida Lyncha właśnie za jego wizyjność, ale raczej nie będę próbowała żyć według jego „objawień”. Po trzecie: dlaczego uznawać za święte np. księgi Kronik opisujące dzieje narodu? Dobrze, narodu wybranego, ale mimo to? Możemy się czegoś nauczyć z ich historii, niewątpliwie, na przykład tego, że jak się łamie przykazania Boga, to nie wiedzie się nam zbyt dobrze. Ale taki sam wniosek można wyciągnąć z historii ogólnoświatowej: nieprzestrzeganie praw obywateli skutkuje rewolucją, napaść na inne państwo w końcu dotkliwie karze napadającego itd. Zmienia się tylko to, że w pisanej świecko historii nikt nie mówi, że to kara od Boga.

Po czwarte: czytając Biblię napotkałam wiele treści, z którymi nie mogło się zgodzić moje sumienie, serce, rozsądek, a już na pewno nie mój obraz Boga. Jedną z takich historii było wymaganie od Abrahama aby poświęcił swojego syna, podczas gdy kilka ksiąg dalej wyraźnie jest potępione składanie w ofierze dzieci dla Molocha. To co, chciał, żeby dla niego zrobiono to samo co dla jakiegoś innego bożka? Przepraszam, ale nie uwierzę też, że Bóg naprawdę chciał, żeby w jego imię zabijano wszystkie narody na drodze tego wybranego, gdybym miała w to uwierzyć to od jutra powinnam się modlić za świętych terrorystów z Al-Kaidy. Inną kwestią jest stosunek do kobiet, w niektórych miejscach są pokazywane jako szanowane i ważne jak Rachab, Rut czy Sara ale w większości pojawiają się jako nic nieznaczące elementy dekoracji przy jakimś cudzie, a nawet nie są wliczane na przykład do ogólnej liczby osób przebywających w otoczeniu Jezusa, nie wspominając już o tym kiedy „w celu ratowania bożych aniołów”, którzy nota bene sami sobie świetnie poradzili, są  oddawane napastnikom jak niewiele znaczące przedmioty, jak to zrobił Lot ze swoimi córkami. Brawo dla niego, jak taki chętny do obrony to mógł sam iść do napastników i spełnić ich żądania, w końcu chcieli, żeby wyprowadził do nich w celu współżycia MĘŻCZYZN. Opowieść o synu marnotrawnym, a raczej jego skrzywdzonym bracie, który służył dzielnie swemu ojcu, a potem patrzył jak ten wyprawia ucztę swojemu synowi-ladaco, też nie wydaje mi się zamieszczona w świętej księdze przez Boga. Nic dziwnego, ze czytając takie rzeczy niektórzy nabierają przekonania, ze nie warto uczyć się czy pracować uczciwie cały czas, bo to i tak nie zostanie docenione.

Podsumowanie moje będzie dość krótkie. Żeby zostało to, co w tych księgach zamieścił Bóg, trzeba byłoby przesiać to przez sito o bardzo drobnych oczkach. A to co zostanie, czyli prawdziwe Boże słowa, będzie i tak dla nas niezrozumiałe, nie jesteśmy bowiem w stanie myśleć jak on.