7 sierpnia
Na Woli gen. Reinefarth od świtu kontynuuje natarcie.
Jego oddziały wypierają Powstańców z rejonu ulic Chłodnej i Ogrodowej, Placu
Mirowskiego, Hal Mirowskich i Placu Żelaznej Bramy. Niemcy panują całkowicie na
linii Wolska - Chłodna - Ogród Saski.
Odcinają Stare Miasto i cmentarze od Śródmieścia. W okolicy Chłodnej i
Elektoralnej Niemcy masowo mordują ludność. Z mieszkańców Warszawy tworzą
"żywe barykady". Po południu rusza polskie przeciwnatarcie na Plac
Mirowski, zorganizowane przez mjr Stanisława Steczkowskiego "Zagończyka".
Wieczorem oddziały powstańcze, pod naciskiem przeważających sił wroga, zostają
zepchnięte na ul. Grzybowską i Plac Grzybowski. Płk Karol Ziemski ,,Wachnowski",
nie mogąc przedostać się na Żoliborz, organizuje obronę Starówki jako dowódca
Grupy Północ. Na Ochocie oddziały RONA przesuwają się na wschód. Trwa okrutna
pacyfikacja dzielnicy. Rozpoczyna się budowa wykopu i barykady, osłaniającej przejście
AI. Jerozolimskimi ze strony północnej na południową, czyli z domu nr 20 do
domu nr 17. Przejście to do ostatniego dnia Powstania zapewnia łączność oddziałom
z obu części Śródmieścia. Dla ludności cywilnej jest szlakiem ewakuacyjnym.
8 sierpnia
Nieprzyjaciel od rana naciera z wielu stron na Stare
Miasto - Tłomackiem, Bielańską, przez Plac Teatralny na Ratusz oraz od strony ul.
Rybaki. Wieczorem oddziały niemieckie wycofują się na pozycje wyjściowe. W Śródmieściu
Powstańcy ze Zgrupowania "Chrobry II" zajmują, budynek Dyrekcji
Wodociągów i Kanalizacji przy Placu Starynkiewicza. Oddziały gen. Reinefartha
atakują rejon cmentarzy. Na Żoliborzu Powstańcy opanowują, okolice Instytutu
Chemicznego i koszar przy ul. Gdańskiej. Na Ochocie sytuacja z godziny na
godzinę staje się bardziej krytyczna. W "Reducie Wawelskiej" Powstańcy
przekopują się z piwnic do sieci kanałów, by mieć drogę odwrotu. W Kampinosie
por. Adolf Pilch "Dolina" organizuje Pułk "Palmiry Młociny".
W skład pułku wchodzą oddziały z Puszczy Nalibockiej oraz oddziały "VIII
Rejonu VII Obwodu "Obroża" i rejonów sąsiednich. Kpt. Józef
Krzyczkowski "Szymon", zwierzchnik sił AK w Kampinosie, w obawie
przed odcięciem wycofuje je na zachód, w rejon Janówek - Brzozówka - Roztoka. Z
gmachu PKO na rogu Jasnej i Świętokrzyskiej pierwszą audycję nadaje radiostacja
powstańcza "Błyskawica".
9 sierpnia
W Śródmieściu, z lokalu przy Placu Dąbrowskiego,
zaczyna nadawać Polskie Radio. W Śródmieściu i na Powiślu Powstańcy skutecznie
odpierają ataki wroga. Na Starym Mieście udaje się powstrzymać natarcie od
strony Mostu Kierbedzia przez Plac Zamkowy. Ratusz i ul. Miodowa są pod silnym ostrzałem
wroga. W godzinach popołudniowych niemieckie lotnictwo bombarduje Rynek Starego
Miasta. Zaczyna działać sztab Grupy Północ i wszystkie jego służby. Oddział
kpt. Gustawa Billewicza "Sosny" próbuje zniszczyć pociąg pancerny,
ostrzeliwujący z Dworca Gdańskiego powstańcze pozycje. Oddziały ppłk Jana
Mazurkiewicza "Radosława" utrzymują nadal rejon cmentarzy, osłaniając
Stare Miasto. Na Ochocie Powstańcy muszą opuścić płonące zabudowania
"Reduty Kaliskiej". Tej nocy oddział ppor. Andrzeja Chyczewskiego
"Gustawa" w sile ok. 90 ludzi przemieszcza się do Lasów Chojnowskich.
Trwa szturm nieprzyjaciela na "Redutę Wawelską". Na Mokotowie Pułk
"Baszta" zajmuje obszar ograniczony ulicami: Puławską, Szustra, AI. Niepodległości
i Woronicza. Oddziały powstańcze na Dolnym Mokotowie nadal utrzymują pozycje w
rejonie ulic Mączna, Przemysłowa, Rozbrat, Szwoleżerów i Podchorążych. W Moskwie
Stalin deklaruje premierowi Stanisławowi Mikołajczykowi pomoc lotniczą dla
Warszawy.
10 sierpnia
Na Woli, mimo naporu nieprzyjaciela, Powstańcy
utrzymują placówki przy ul Okopowej, w rejonie cmentarzy i na Stawkach. Na
Powiślu oddziały powstańcze umacniają swe pozycje. Artyleria niemiecka
systematycznie ostrzeliwuje Elektrownię, zaopatrującą miasto w prąd. Na Ochocie
oddziały RONA prowadzą dalszą pacyfikację dzielnicy. "Reduta
Wawelska" nadal odpiera ataki wroga. Wieczorem, po dwóch dniach kopania,
obrońcy Reduty mają gotowe przejście do kanałów. Po południu samoloty niemieckie
rozrzucają nad Warszawą ulotki, wzywające ludność stolicy do opuszczenia
miasta. Nocą z 9 na 10 nad Śródmieściem i Mokotowem pojawiają się brytyjskie
samoloty. Dokonują udanych zrzutów broni i amunicji. Pierwszy zrzut broni
dociera też do oddziałów z Kampinosu.
11 sierpnia
Generalne natarcie Niemcy kierują na ul. Okopową, w
rejon cmentarzy i ruin getta. Wobec przewagi nieprzyjaciela, oddziały ppłk Jana
Mazurkiewicza "Radosława" z ciężkimi stratami wycofują się w kierunku
ul. Stawki. Obrona Woli upada, a ul. Stawki staje się najbardziej wysuniętym na
zachód odcinkiem osłaniającym Stare Miasto. Niemcy nacierają na Starówkę z Mariensztatu i ruin Zamku oraz od strony
Placu Teatralnego. Stare Miasto, bombardowane codziennie z powietrza, ostrzeliwuje
też z praskiego brzegu Wisły niemiecka artyleria. W nocy z 11 na 12 sierpnia załoga
Starego Miasta przyjmuje zrzuty broni i amunicji. Pada ostatni punkt oporu na
Ochocie - "Reduta Wawelska". Oddziały ppor. Jerzego Gołembiewskiego
"Stacha" ewakuują się kanałami w kierunku Śródmieścia j Mokotowa. Oddziały
RONA opanowują Ochotę i Al. Jerozolimskimi zbliżają się do Placu Starynkiewicza.
12 sierpnia
Toczą się ciężkie walki o Stawki i Leszno. Po południu
Powstańcy odbijają zajętą przez Niemców kilka godzin wcześniej szkołę i
magazyny przy Stawkach. Mjr Wacław Janaszek "Bolek" obejmuje dowództwo
Zgrupowania "Kedyw" po rannym ppłk Janie Mazurkiewiczu "Radosławie".
Powstańcy odpierają ataki nieprzyjaciela na barykady Podwala, Świętojańskiej,
Piwnej, Senatorskiej, Miodowej oraz na Ratusz i Pałac Blanka. Niemcy kierują
silne uderzenie na Ogród Krasińskich, Pałac Mostowskich oraz na barykady
Leszna. Zapada decyzja o przeniesieniu kwatery Komendy Głównej AK z silnie
ostrzeliwanej szkoły przy ul. Barokowej 6 do gmachu Ministerstwa Sprawiedliwości
przy ul. Długiej 7. W rejonie Placu Starynkiewicza do ataku przystępują oddziały
RONA. Po ciężkich walkach nieprzyjaciel zmusza oddziały Zgrupowania
"Chrobry II" do wycofania się z budynku Dyrekcji Wodociągów i
Kanalizacji, Domu Turystycznego, gmachu Wojskowego Instytutu Geograficznego i
Starostwa Powiatowego. "Chrobry II" utrzymuje północną stronę AI. Jerozolimskich,
z Domem Kolejowym i Dworcem Pocztowym. Równocześnie nieprzyjaciel naciera wzdłuż
ul. Grzybowskiej i z Chłodnej wzdłuż Żelaznej
i Waliców. Atak zostaje odparty.
13 sierpnia
Niemcy kierują potężne natarcie na Stare Miasto. Z Wybrzeża
Gdańskiego atakują ul. Boleść, z Dworca Gdańskiego
- Bonifraterską, od strony ul. Dzikiej - Stawki i Pokorną. Z ruin getta uderzają
na ul. Nalewki i Ogród Krasińskich, z Leszna - na ul. Długą, Tłomackie i Bielańską,
z Placu Teatralnego na Ratusz. Po kilkugodzinnej, ciężkiej walce oddziały powstańcze,
ponosząc dotkliwe straty, powstrzymują nieprzyjaciela. Tracą jednak ostatecznie
Stawki. Wycofują się z ul. Rymarskiej. Z
chwilą ostatecznego upadku Stawek zamyka się pierścień wojsk niemieckich wokół
Starego Miasta. Wieczorem żołnierze Batalionu "Gustaw" wprowadzają na
ul. Kilińskiego niemiecki pojazd pancerny, porzucony przez załogę
nieprzyjaciela przy barykadzie na Podwalu. Wypełniony materiałem wybuchowym
pojazd eksploduje na wysokości domu nr 1. Ginie prawie 300 osób, żołnierze i ludność
cywilna. Odcięcie Starego Miasta zrywa łączność między KG AK a płk Antonim Chruścielem
"Monterem", stacjonującym w Śródmieściu. Ok. godz. 20 rusza natarcie
wydzielonych oddziałów śródmiejskich: por. Mariana Krawczyka
"Harnasia", rim. Henryka Roycewicza "Leliwy" i oddziałów ze
Zgrupowania "Chrobry II". Celem ataku jest odzyskanie połączenia między
Śródmieściem a Starówką. Ok. godz. 1. natarcie załamuje się w rejonie Hal Mirowskich.
W nocy z 13 na 14, oddziały Pułku "Baszta" nacierają z Mokotowa w kierunku
Śródmieścia. Atak załamuje się pod silnym ogniem nieprzyjaciela. Powstańcy
ponoszą dotkliwe straty. Nie udaje się opanować koszar SS, mieszczących się w
szkole na rogu Kazimierzowskiej i Narbutta, ani tzw. Domu Wedla na rogu Puławskiej
i Madalińskiego. W kinie "Palladium" przy ul. Złotej, przy pełnej
sali, odbywa się pierwszy pokaz powstańczej kroniki filmowej.
Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego, kartki z
kalendarza
